Công nghệ đốt chất thải rắn bằng nguồn vốn xã hội hóa ở Bắc Ninh

Hiện nay xử lý chất thải rắn (sinh hoạt và công nghiệp) là một vấn đề còn bức xúc trong công tác bảo vệ môi trường trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh.

Chất thải phát sinh trong quá trình sinh hoạt và sản xuất kinh doanh của con người, tồn tại cả ở 3 trạng thái: khí thải - nước thải (chất thải lỏng) - chất thải rắn. Ở đây chúng ta quan tâm chủ yếu đến xử lý CTR hay còn gọi là rác thải.

Giống như nhiều nước trên thế giới, Việt Nam nói chung và tỉnh Bắc Ninh nói riêng cũng đã và đang áp dụng nhiều giải pháp thông dụng để xử lý CTR như: giải pháp chôn lấp, giải pháp tái chế, tái sử dụng; giải pháp sản xuất phân compost...

Tuy nhiên, những phương pháp này vẫn còn có những nhược điểm, chưa thể giải quyết được những nhu cầu về lâu dài hoặc chưa đem lại những hiệu quả kinh tế như mong muốn:

- Giải pháp chôn lấp:
Đóng vai trò quan trọng nhất trước đây cũng như hiện nay, bởi có thể xử lý được một khối lượng lớn rác thải với chi phí thấp nhất. Tuy nhiên, với đà tăng trưởng của quá trình đô thị hóa này càng thu hẹp quỹ đất, tỷ lệ nghịch với lượng rác thải gia tăng như hiện nay, giải pháp chôn lấp không thể đáp ứng nhu cầu trước mắt cũng như về lâu dài.
Thực tế nếu tính đủ phí tổn về chiếm dụng quỹ đất thì chi phí cho giải pháp chôn lấp cũng không phải là thấp trong cơ chế thị trường. Một nguy cơ khác cho môi trường sinh thái là hầu hết các bãi chôn lấp không đáp ứng yêu cầu "chôn lấp an toàn", làm phát sinh nguồn nước rỉ rác cực độc hại, gây ô nhiễm nghiêm trọng môi trường đất cũng như nguồn nước ngầm.

- Giải pháp tái chế, tái sử dụng:
Thu lượm và tái sử dụng đối với những thành phẩn hữu ích có trong rác thải như kim loại, nhựa nylon, giấy... đang rất được quan tâm và khai tác triệt để. Tuy nhiên, do cộng đổng dân cư chưa có thói quen phân loại rác từ nguồn, mặt khác những cá nhân hoặc tổ chức đang kinh doanh về nghề thu gom phế liệu thực tế đã quá tận dụng khía cạnh tái sửdụng nguyên liệu từ giải pháp này làm cho tỷ lệ còn lại của thành phẩn rác hữu ích khi tập kết đến bãi chưa còn lại không đáng kể. Do vậy, ứng dụng giải pháp tái chế từ rác thải chú thể đem lại hiệu quả kinh tế như mong muốn.

- Giải pháp sản xuất phân Compost: đây là giải pháp đang được quan tâm ứng dụng. Giải pháp này tùy thuộc hiệu quả công nghệ vi sinh, có thể thu được một số dạng phân bón hữu cơ cho trổng trọt. Tuy nhiên, hạn chế của giải pháp này là chỉ xử lý được thành phần hữu cơ của rác thải, nghĩa là chỉ có thể hiệu quả khi xử lý rác thải sinh hoạt và không thể xử lý được thành phắn vô cơ, độc hại, đặc biệt là kim loại nặng (trong rác thải sinh hoạt và chiếm tỷ lệ lớn trong rác thải công nghiệp).

Mặt khác phương pháp này có năng suất xử lý rất thấp do công đoạn ủ và lên men vi sinh kéo dài vài tuần lễ. Đồng thời, công nghệ vi sinh này không xử lý được thành phẩn kim loại nặng có trong chất thải. Do vẫn tiểm ẩn hàm lượng kim loại nặng độc hại nên những sản phẩm phân bón dạng này chỉ dùng cho cây công nghiệp mà không cho phép sử dụng với các loại cây thực phẩm.

Xuất phát từ những khó khăn, bất cập này công nghệ Lò thiếu đốt CTR ra đời, giải quyết được trường hợp không thể sử dụng được cả ba giải pháp trên trong vấn để xử lý rác thải.

Công nghệ thiếu đốt có đặc điểm: Xử lý triệt để CTNH (rác công nghiệp và rác y tế); tiêu hủy toàn bộ tại chỗ, không vận chuyển, không lưu giữ qua đêm,nghiêm túc tuân thủ luật môi trường và các quy định vể khí thải, tro xỉ sau xử lý của cơ quan chức năng (đạt tiêu chuẩn khí thải TCVN 6560- 2005); thời gian xử lý nhanh; nhà xưởng lắp đặt trang thiết bị công nghệ không đòi hỏi diện tích lớn, yêu cẩu thiết kế, thi công đơn giản; sản phẩm thu được sau xử lý chỉ còn lại hai thành phần là khí sạch (95%) và tro xỉ vô hại (5%) không gây ô nhiễm thứ cấp và có thể tận dụng tái chế hoặc làm vật liệu xây dựng.

Với hiện trạng rác thải, đặc biệt là hẩu hết rác thải nguy hại không được phân loại từ nguồn và lưu trữ tùy tiện như hiện nay thì ứng dụng Công nghệ thiêu đốt là giải pháp hữu hiệu để xử lý triệt để các CTNH.

Mục đích của Lò đốt CTR là sử dụng nhiệt độ cáo biến toàn bộ các phân tử rác thải nguy hại thành hai sản phẩm sau xử lý. Lò đốt CTR cũng phải tuân thủ nghiêm ngặt quy trình công nghệ đốt đa cấp: rác thải qua buổng đốt sơ cấp sẽ bị phân hủy toàn bộ thành khí (95%) và tro xỉ (5%). Tuy nhiên, lượng khí này bao gồm các khí độc, tro bụi, mổ hóng, Furan - Dioxin...phải được xử lý triệt để bằng nhiệt độ cực cao (trên 1000 độ C) để loại trừ tất cả các phân tử khí độc hại trước khi xả thải vào môi trường chung.

Ngược lại, rác thải nếu thiêu đốt không đúng công nghệ sẽ vô cùng nguy hại vì chứng kiến thành các dạng khí độc chứa axit, tro bụi, bồ nóng.. .mà ta thường thấy ở dạng khói đen, kể cả Furan và Dioxin không màu - tác nhân gây ung thư.

Đây cũng được coi là một tín hiệu đáng mừng và cũng là một trong những giải pháp hiệu quả cho việc xử lý CTR tại Bắc Ninh.

Với chủ trương "Phát triển kinh tế đi đôi với bảo vệ môi trường" những năm qua cùng với sự tham gia vào cuộc của các cấp ủy Đảng, chính quyền và cả hệ thống chính trị, công tác bảo vệ môi trường trên địa bàn tỉnh đã có nhiều chuyển biến mạnh mẽ, tích cực, góp phần vào sự phát triển kinh tế bền vững.

Hiện nay tỉnh Bắc Ninh có 15 KCN tập trung và 30 cụm công nghiệp, 62 làng nghệ, tổng lượng CTR phát sinh từ các CCN 250 tấn/ngày, làng nghề: 940 tấn/ngày, chất thải rắn sinh hoạt: 700 tấn/ngày... Để giải quyết những bức xúc về môi trường, tỉnh Bắc Ninh đã sớm có chủ trương (năm 2014) quy hoạch ở mỗi huyện, thị xã, thành phố có một khu xử lý chất thải tập trung rộng khoảng 5 ha trong đó có một nhà máy xử lý chất thải rắn (riêng Thành phố Bắc Ninh chất thải rắn sinh hoạt được đưa về khu xử lý CTR tập trung của tỉnh tại Phù Lãng - Quế Võ - Bắc Ninh với diện tích trên 60 ha). Đồng thời ban hành những cơ chế, chính sách cho việc đầu tư vào khu xử lý CTR tập trung; hỗ trợ 100% kinh phí thu gom, vận chuyển và đốt CTR-SH (296.0000đ đến 360.000đ/tấn đốt CTR-SH). Đây là động lực để các doanh nghiệp đầu tư vào các dự án có công nghệ xử lý CTR tiên tiến, thân thiện với môi trường.

Với nguồn động lực ấy, nhiều doanh nghiệp đã mạnh dạn đầu tư những dây chuyền, lò đốt rác thải sinh hoạt tiện ích, hiệu quả. Hiện tại, rác thải thành phố Bắc Ninh, huyện Quế Võ được thu gom triệt để và đưa về xử lý tại Công ty TNHH Môi trường đô thị Hùng Phát (xã Phù Lãng, huyện Quế Võ) với công suất 200 tấn/ngày. 3 năm về trước, người dân các phường Đại Phúc, Vân Dương, Thị Cầu, Đáp Cầu (thành phố Bắc Ninh) và xã Phương Liễu (Quế Võ) luôn ám ảnh nỗi lo sợ về bãi rác thải Đồng Ngo. Nỗi âu lo ấy đã được “giải cứu” nhờ quyết tâm của tỉnh trong việc đầu tư dự án công trình xử lý, cải tạo bãi rác Đồng Ngo. Xóa bỏ bãi rác Đồng Ngo, không chỉ đáp ứng kỳ vọng của nhân dân mà còn tạo cảnh quan môi trường xanh-sạch-đẹp, để thành phố Bắc Ninh thu hút các nhà đầu tư, xây dựng đô thị ngày càng văn minh, hiện đại.

Cùng với thành phố Bắc Ninh và Quế Võ, huyện Thuận Thành đã đầu tư và đi vào hoạt động nhà máy xử lý chất thải rắn sinh hoạt tập trung tại xã Ngũ Thái (do Công ty Cổ phần Môi trường Thuận Thành làm chủ đầu tư) với công suất 100 tấn/ngày; huyện Gia Bình đã đầu tư và đi vào hoạt động thử nghiệm nhà máy xử lý chất thải rắn sinh hoạt tập trung tại xã Cao Đức với công suất 70 tấn/ngày; huyện Yên Phong đang triển khai xây dựng đường vào khu xử lý chất thải rắn sinh hoạt tập trung với công suất 1000 tấn/ngày...

Posted in: Công nghệ